نوروز را فقط با اس.‌ام.‌اس تبریک نگوییم

ده سال پیش که تازه اس‌ام‌اس متداول شده بود، درست بعد از تحویل سال، متنی را نوشتم و به صورت مشترک برای تمام دوستان و آشنایان و همکاران به عنوان تبریک عید فرستادم.

چند روز بعد کاملاً از کرده خود پشیمان شدم. در عمل برای دوستانی با روحیه‌ها و شرایط مختلف، عین صدور یک بخشنامه، سال نو را تبریک گفته بودم. نه کارت تبریکی، نه دست خطی، نه حتی مکالمه‌ای در خصوص علایق مشترکمان. درواقع متنی بی‌روح و بدون هیچ احساس عاطفی را برای همه دوستانم منتشر کرده بودم.

متاسفانه امروزه تبریک به اصطلاح اس‌.ام.‌اسی به امری متداول تبدیل شده است و به هر مناسبتی، اس.‌ام.‌اس‌های پیش‌نویس شده و آماده دست به دست می‌شوند. بسیاری از این اس.‌ام.‌اس‌ها لابد نخستین‌بار از طرف فردی باذوق، مطابق سلیقه گیرنده‌اش تنظیم شده است و حالا آنقدر در دست مردم چرخیده که به کلیشه‌ای تبدیل شده است. کافی است دو کلمه "اس.‌ام.‌اس‌های نوروزی" را از طریق گوگل جست‌وجو کنید تا شمار زیادی از این نوع را دریافت کنید.

ارسال‌کنندگان این پیام‌ها و در اینجا این پیام‌های نوروزی، حتی زحمت نوشتن یک اس.‌ام.‌اس ویژه را برای دوستانشان نمی‌کشند. آیا باید انتظار داشته باشند که به رسم دید و بازدیدهای سال نوی ایرانی، از گیرنده اس.‌ام.‌اس، پاسخ و تشکری هم دریافت کنند؟!

بر تنوع و کارایی اس.‌ام.‌اس‌ها هرساله افزوده می‌شود و کم‌کم "اتفاق‌های اجتماعی"، "توجه به ملیت‌ها و اقلیت‌های مذهبی" و حتی "گرایش‌های سیاسی" و "پند و اندرزها، اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها" نیز راه خود را به این شیوه ارتباط باز کرده‌اند. به همین ترتیب شاهد آن هستیم که بر کیفیت و ذوق خلاق "اس.‌ام.‌اس نویس‌‌ها" و در پی آن "کپی‌کاری" آنها افزوده می‌شود.

البته این نوع بدسلیقه‌گی در ارسال تبریک‌های چون تبریک نوروزی پش از این نیز بوده است. کارت‌های تبریک شرکت‌ها را به خاطر دارید که گاه با یک سررسید برای مشتریان‌شان می‌فرستادند؟ هنوز هم البته ارسال می‌شود. این روش ارسال "تبریک نوروزی به شکل فله‌ای" سابقه‌ای بیشتر از اس‌.ام.‌اس دارد. بسیاری از این شرکت‌ها حتی در کارت تبریک ارسالی‌شان، زحمت انتخاب عنوان آقا یا خانم را نمی‌کشند و فقط اسم دریافت‌کننده را در محل یاد شده (آقا/خانم:) ثبت و کارت را ارسال می‌کنند. مابقی نیز متن چاپی از پیش آماده‌ای است که به تصویر امضای مدیر عامل شرکت یا اداره مزین می‌شود.

بد نیست به بهانه فرارسیدن نوروز، بخشی از این اس.‌ام.‌اس‌ها را مرور کنیم: حجم ارسال اس.‌ام.‌اس بعد از تحویل سال نو به‌قدری زیاد می‌شود که مخابرات کشور جوابگوی ترافیک آن نیست. کسانی هم با نکته‌سنجی تمام حتی برای این نکته هم اس.ام.اس طنز درست کرده‌اند: "با توجه به اینکه روز اول فروردین، آدم به آدم می‌رسه، اما اس.‌ام.‌اس به آدم نمی‌رسه، پیشاپیش سال نو مبارک."

اس.‌ام.‌اس "پر احساس" دیگری هم الان در خاطرم هست که با ادبیات ویژه‌ای تنظیم شده است. اشاره به دوستانی دارد که گوشی موبایل جدید گرفته‌اند و نام و تلفن‌های ذخیره شده را همچنان حفظ کرده‌اند: "دم همه اونایی که تو خونه‌تکونی دلشون مارو دور نریختن گرم. ما هم سعی می‌کنیم زیاد جا نگیریم. سال نو مبارک."

گسترش روزافزون پیام‌های مکتوب تلفنی، بیانگر علایق و سلیقه‌ها و حتی شایعات و ماجراهای اساسی جامعه نیز هستند. دیگر این که تنظیم‌کنندگان پیام‌های تلفنی، روحیه، زبان و ملیت خود و طرف مقابل را هم در نظر می‌گیرند. مثلا من که تورک هستم ممکن است از طرف چند نفر، اس.‌ام.‌اس‌هایی مشابه این دریافت کنم: "استکانین داغ اولسون. ایچ داماغین چاغ اولسون. دنیا مالین نیلیرم. دوسلار جانی ساغ اولسون. گلیر نوروز بایرامی. سیزه مبارک اولسون."

بخش قابل توجهی از این اس‌.ام.‌اس‌ها نشان از علایق باستانی فرستندگان آنها دارد. مانند: "زرتشت بیا که با تو امید آید. نیز صدای پای خورشید آید. تاریخ اگر دوباره تکرار شود، آدم به طواف تخت جمشید آید. آغاز سال ۲۵۷۰ شاهنشاهی کوروش و ۱۳۹۰ خورشیدی،۳۷۴۷ میترایی آریایی، بر اسطوره نسل آریا مبارک."

گاهی اس‌.ام‌.اس‌ها اشاره‌ای به تحولات روز دارند: "گر تو شادی من شادم. گر تو سبزی من سبزم. من ز شیرینی تو فرهادم، وطنم، ایرانم. عید آن روز مبارک بادم که تو آباد و من آزادم. نوروز مبارک."

بعضی از پیام‌های مکتوب تلفنی خنثی هستند و فقط برای یادآوری زیبایی‌های نوروز تنظیم شده‌اند:

- یا مقلب قلب من در دست توست. یا محول حال من سرمست توست. کن تو تدبیری که در لیل و نهار. حال قلب من شود همچون بهار. سال نو مبارک.

- بهار بهترین بهانه برای آغاز و آغاز بهترین بهانه برای زیستن است. آغاز بهار بر شما مبارک.

گاهی در حین وصف پرطمطراق طبیعت و بهار، نوعی از نتیجه‌گیری اخلاقی را نیز با آن عجین می‌کنند:

- گل‌ها جواب زمینند به سلام آفتاب. نه زمستانی باش که بلرزانی، نه تابستانی باش که بسوزانی. بهار باش که برویانی. سال نو مبارک.

- مشفقا روزت همه نوروز باد. وز طرب شب‌های تارت روز باد. تا شب روز جهان آینده‌اند. روزگارت روز و شب پیروز باد. نوروز مبارک."

نوروز ملی‌ترین عید ماست. اس.‌ام‌.اس‌های زیبا قطعاً اسباب انبساط خاطر گیرنده خواهد بود، اما هرگز جایگزین شایسته‌ای برای یک کارت تبریک ساده، با منظره‌ای از شهر محل زندگی یا طبیعت آن، نخواهد بود. نوروز را فقط با اس.‌ام.‌اس تبریک نگوییم.

زمانه