سال 1400 شمسی بسیاری از نرم‌افزارهای قدیمی ایرانی ممکن است با مشکل مواجه شوند. در ایران قریب به اتفاق این نرم‌افزارها و حتی بعضی نرم‌افزارهای نسبتاً جدید با عمر حدود بیست سال، اطلاعات سال شمسی را با دو رقم سمت راست ذخیره کرده‌اند. گرچه خیلی از این نرم‌افزارها جایگزین شده‌اند، اما با اطمینان نمی‌توان گفت هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت.
مسئله فقط ذخیره‌سازی نیست، محاسبات هم ممکن است در نرم‌افزارهای خیلی قدیمی و حتی نه چندان قدیمی حاوی خطا باشد. در کشورهای غربی وقتی نرم‌افزارهای کاربردی گسترش می‌یافت، هنوز کسانی از متولدین قرن پیشین میلادی در ادارات و شرکت‌ها بر سر کار بودند. در ایران از اوایل دهه هفتاد هجری شمسی تولید نرم‌افزارهای کاربردی تحت داس و بعدها تحت ویندوز گسترش یافت. در این سالها برنامه‌نویسان به ندرت با کسانی مواجه می‌شدند که متولد قرن گذشته هجری شمسی باشند. ممکن است محاسبه سن و سال چنین کسانی حاوی خطا باشد، اما هرگز خود را نشان نداده باشد.
در آن دوران برنامه‌نویسانی که به موضوع تاریخ دقت می‌کردند، پیچیدگی‌های مربوط به محاسبات سال کبیسه آنها را وا می‌داشت سهل‌انگاری پیشه کنند و خیلی موضوع را جدی نگیرند. معمولاً روتین ساده و توام با خطای هر چهار سال یک بار وقوع سال کبیسه معیار بود.
مشکل سال 1400 دقیقاً از جنس همان مشکل سال 2000 میلادی است که کمترین ارتباط را به شرکت‌های ایرانی داشت، اما در سراسر کشور صحبت از Y2K بود.
اولین بار اصطلاح "وای‌توک" را از پسر کسی شنیدم که سال 1372 برای مؤسسه تجاری خود از من نرم‌افزار حسابداری خریده بود. آدم باهوشی بود، نمی‌خواست پرسنل امور مالی مؤسسه از عدم آشنائی ایشان با کامپیوتر احیاناً سوءاستفاده کنند. به همین خاطر درخواست جلسات اختصاصی آموزش هم کرد، پسران خود را هم این به جلسات می‌آورد.
اوایل سال 1378 پسر بزرگ ایشان را به طور تصادفی در خیابان نادرشاه تهران دیدم. پرسیدم چه می‌کنی و گفت کامپیوتر خوانده و در اینجا مغازه‌ای دارد و قطعات کامپیوتر می‌فروشد. گفتم چه قطعاتی بیشتر کار می‌کنی تا به شرکت‌هائی که کار می‌کنم معرفی کنم. گفت بهترین قطعه Y2K را وارد کردیم که خیلی خریدار و طرفدار دارد. بعد پرسید راستی شما یکی برای خودتان نمی‌خواهید؟ با تعجب پرسیدم این وای‌توک چی‌چی هست؟
بعد پرسید مگر در جریان مشکل سال 2000 نیستی؟ همه دارند برای پیش‌گیری از این مشکل اقدام می‌کنند. تازه دوزاری من افتاد قطعه Y2K اشاره به مشکل سال 2000 دارد. گفتم در جریان هستم ولی به کار من ارتباطی ندارد. خنده‌ای کرد و گفت فلان‌کس هنوز تحت داس هستی؟ طعنه‌ای هم زد که ربع قرنی است به شنیدن آن عادت دارم. گفت دنیا فرق کرده و ابزارهای جدید آمده است و همه چیز ویندوزی شده است.
واقعیت این بود که مشکل سال 2000 تقریباً هیچ ارتباطی به ایران نداشت. این مشکل عموماً مربوط به نرم‌افزارهای بسیار قدیمی ولی قدرتمند جهانی بود که در آن تاریخ هنوز کار می‌کردند و با زبان‌هائی مثل کوبول و پی‌ال‌وان برای کامپیوترهای بزرگ نوشته شده بودند. در ایران چند شرکت و مؤسسه بزرگ دولتی مثل شرکت هواپیمائی درگیر این معضل بودند. این مسئله به عامه مردم و شرکت‌های خصوصی که استفاده از کامپیوترهای شخصی تازه در آنها متداول شده بود، تقریباً هیچ ارتباطی نداشت، اما همه درگیر آن شده بودند و کسانی هم با آن کاسبی می‌کردند.
در حال حاضر اغلب نرم‌افزارهای قدیمی ایرانی که بیش از بیست سال از طراحی آنها می‌گذرد، معمولاً فیلد سال در تاریخ را دو رقم در نظر گرفته‌اند. سال 1400 با مشکل 00 مواجه خواهند شد و 1300 و 1400 را از هم تشخیص نخواهند داد. این خطای طراحی هر چقدر هم که کم باشد، به مراتب بیش از سال 2000 برای ایرانیان اهمیت دارد، اما هیچ خبری از آن در رسانه‌ها نیست.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر