پس از پایان جنگ ایران و عراق، صنعت نوشابه مانند سایر صنایع و شاید بیش از آنها رونق گرفت. در زمان جنگ، سهمیه بندی شکر و سایر کالاهای اساسی، نوشابه را به محصولی کمیاب تبدیل کرده بود. نوشابه بدون ساندویچ فروخته نمی شود یادگار این دوران است. بلافاصله بعد از شروع رونق مجدد این صنعت، شرکتهای تولید کننده دست به تبلیغ و ابتکارات گسترده زدند. پیشرو این تحولات، گروه شرکتهای زمزم و ساسان تهران بود. بعدا تولید نوشابه با کیفیت خارجی در مشهد، عرصه را رقابتی تر نیز کرد. گروه کوکا کولا و پپسی بیشتر درگیر حواشی امریکائی بودن این محصولات بودند، آرم و طرح شیشه مناسب در سطح جهانی برای آنها مهیا بود. اما شرکتهای ایرانی باید دست به ابتکار می زدند. داستان زمزم و تبلیغات آن و اشتباهات بزرگی که صورت گرفت خواندنی و حتی بسیار آموزنده است که در یادداشتی جداگانه به آن خواهم پرداخت.(در اینجا)
سالهاست که در این کشور چند ملیتی و چند فرهنگی و چند زبانی، همه چیز نشان از پارسی و پارس و پرشیا و پاسارگاد و پارسیان و مادیان و پارتیان، پیدا کرده است. هیچ بعید نیست که در آینده ای نه چندان دور، شاهد پیشنهاد تغییر تاریخ رسمی کشور از هجری شمسی به گاه شماری شاهنشاهی با مبداء فرضی تاجگذاری کوروش نیز باشیم. از پرمصرف ترین محصولاتی که بعد از جنگ چنین نامی گرفت، نوشابه پارسی کولا بود. ساسان بزرگترین شرکت نوشابه سازی وقت که با هشت خط تولید، رکورد روزانه صد و بیست هزار جعبه تولید را داشت، زیر نظر حوزه علمیه خواهران جامعه الزهرا، اداره میشد. نهادی به غایت محافظه کار که هیئت امنای صاحب نام آن در ابتدای انقلاب، حتی پسوند ملی برای مجلس شورا را نیز بر نمی تابیدند. مدیران منصوب چنین مجموعه ای، نام محصول خود را پارسی کولا گذاشتند. نوع پرتقالی این محصول نیز با نام شادنوش بلافاصله به بازار آمد. جالب اینجاست که مدیرعامل وقت ساسان که چنین نامی را به ثبت رساند، تبریزی بود. بعدها برای تبلیغ دو محصول پارسی کولا و شادنوش عبارت "شادمانه نوشیدن رسم پارسیان است" را در تیراژ وسیع روی لیبل نوشابه و کامیونهای توزیع بطور گسترده چاپ و توزیع کردند. با مدیران طراح این شعار از نزدیک آشنائی دارم و به آنها و البته به شوخی می گفتم، آنچه که ما در عالم واقع می بینیم نوشیدن بیاد تشنه لبان صحرای کربلاست، شادی نیز در این هنگام نابخشنودنی است. باید غمگین بود و بر یزید و آل او لعنت فرستاد که این نیز ترک و فارس ندارد. اما اگر منظورتان روزگاران بسیار دور است، آن نوشیدنیهای شادی آور! امروزه برای شادخواران آشوری هم در ایران مسئله ساز است. اگر هم احیانا یافت شود به کارخانه تحت پوشش یک نهاد مبلغ مقدسات اسلامی چه ارتباطی دارد؟. به ابداع کننده تبلیغ "شادمانه نوشیدن رسم پارسیان است"، پیشنهاد کردم، چطور است در تبریز ترکی کولا تولید کنید، تا من هم دنبال راه رسم نوشیدن آنها بگردم، شاید آنها علاوه بر شادی هنگام نوشیدن، ترقصی هم می کردند! اینطوری بازارتان بهتر می شود. اعتراض کرد که شیطنت نکن!، نام پارس غیر از فارس است و به همه ایرانیان و علی الخصوص دلاورمردان آریائی تبار!! آذربایجان نیز اشاره دارد. بیچاره عربهای ایران که هرگز هندوانه آریائی بودن زیر بغل آنها جا نگرفت، شاید به همین دلیل است که پپسی محبوبترین نوشابه آنهاست!. جالب اینجاست که همین لفظ پارس و فارس نیز بسته به شرایط معانی مختلفی پیدا کرده است. امروزه می گویند، بهتر است بگوئیم زبان پارسی نه فارسی، چون عرب حرف پ ندارد. اگر هم بگوئیم، چرا اسم ماشین تولید داخل را می گذارید پژو پارس، می گویند این پارس غیر از فارس است. تازه، شما ترکها هم در واقع پارسید، آن هم از نوع اصیل و لابد مرغوبش. غیر اصیل ها هم بهتر است همچنان تویوتا کویتی سوار شوند!.
خوشبختانه طی چند سال اخیر، یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین موسسات خصوصی نوشابه، ساسان کاملا ورشکسته را خریداری کرده و به سرعت در حال باز گرداندن رونق مجدد به این شرکت بزرگ است، اما نه با پارسی کولا و نه برای شادمانه نوشان پارس، بلکه برای همه مردم وطن عزیزمان ایران.
یاشا بابایی بی
پاسخحذف