ژاپن، قهر طبیعت و شکوه فرهنگ

فاجعه زلزله و سونامی ژاپن دنیا را تحت تاثیر و البته غمگین کرده است. زلزله سهمگین به مدد تکنولوژی و مهندسی ملتی سخت کوش و درستکار، چندان آسیبی به این کشور نزده است. زلزله ای که تنها پس لرزه های شش ریشتری آن در بسیاری از نقاط دنیا از جمله کشور ما به فاجعه ای تمام عیار تبدیل می شود. اما سونامی ناشی از زلزله، صدها هزار نفر را آواره و بسیاری را ناپدید کرده است. آنطور که در اخبار گفته می شود حدود نیم ساعت قبل از سونامی، سیستم های اخطار دهنده هشدار لازم را داده اند. در کشور چند ده میلیونی به هر حال عده ای این هشدار را نشنیده اند و عده ای نیز جدی نگرفته اند. اما این باعث نشده است که نخست وزیر ژاپن جلو دوربینها گریه نکند. یحتمل اگر وزیر راه استیضاح شده که در فاجعه سقوط هواپیمای ارومیه، از شدت مسئولیت پذیری! شاهکار های کلامی اش زبانزد خاص و عام شد، مسئولیتی در ژاپن داشت، می گفت : ما اخطار دادیم آنها توجه نکردند!. اما آنچه که در حاشیه این فاجعه عظیم، برای انسان همواره در حسرت خاورمیانه ای، باید آموزنده باشد، شکوه فرهنگ و عظمت نظم اجتماعی در سرزمین آفتاب تابان است. زلزله نه ریشتری و سونامی و فاجعه اتمی و سرمای زیر صفر و بارش برف نیز قادر نیست شیرازه آن را از هم بگسلد. هر چه در آسمان و زمین بلای قابل تصور است این ملت را درگیر خود کرده است. با این حال همه وظیفه خویش را بدرستی انجام می دهند. تماشای صف های بسیار طولانی دهها هزار ژاپنی برای دریافت ابتدائی ترین کمکهای ضروری مانند آب و نان، انسان تربیت شده در  نیرنگستان خاورمیانه ای و بی بهره از هر نوع نظم و تحمل را انگشت به دهان می گذارد. این روزها تلویزیون ها تصاویر کمک نهادهای بین المللی به آورگان لیبی را نشان می دهند. چند ماه پیش سیل در پاکستان فاجعه دیگری بود که البته باعث نشد  رئیس جمهور رجاله اش، سفر انگلستان خود را ناتمام بگذارد. افغانستان جنگ زده در همسایگی ما نیز همواره با کمک خارجی اداره می شود و حتی شهردار کابل (همان به اصطلاح رئیس جمهور افغانستان، حامد کرزی) حقوق خود و دولتش را از دیگران و بعضا در توبره دریافت می کند. کشور بلاخیز خودمان نیز چند سالی یک بار فاجعه ای طبیعی را تجربه می کند. در تمام این بلایای طبیعی و غیر طبیعی، تصاویر، بیانگر ملتی است که برای گرفتن یک تکه نان از سر و کول هم بالا می روند. گردن کلفتها حتی بیش از نیاز خود دریافت می کنند و پیرمردان و زنان همچنان گرسنه می مانند. عده ای حتی کمکهای بین المللی را در فرصت مقتضی و در بازار آزاد می فروشند!. نمی دانم چه لفظی را بکار ببرم که ضمن بیان واقعیت، حاوی هیچ توهینی نباشد. پرتاب نان از کامیون و یا هلی کوپتر و بالا رفتن از سر و کول همدیگر برای قاپیدن کمکی که همه به آن نیاز دارند، چه معنائی می تواند داشته باشد؟ صحنه آشنائی که پس از هر اتفاقی، منطقه ما شاهد آن است. در رجاله آباد پاکستان حتی نهادهای بین المللی به دولت مستقر در این کشور اطمینان نداشتند که کمکها را در اختیار آن بگذارند!. وزیر خارجه امریکا علیرغم تمام آداب دیپلماتیک، نتوانست به انتقاد از ثروتمندان بی وطن پاکستانی نپردازد. در اوج سیل پاکستان قصد داشتم از طریق یکی از مدیران پاکستانی که در صنایع نوشابه فعال است، و به تشخیص او، مستقیما به خانواده آسیب دیده ای کمک جمع آوری کنم. دیدم این رجاله نیز مانند رئیس جمهورش اصلا درد هم وطن ندارد. باز گلی به جمال ملت خودمان که در زلزله بم صف های طولانی برای اهداء خون بستند. ژاپنی ها با نظم فوق العاده خود در اوج گرفتاری، عادتهای بصری ما را دچار بحران کرده اند. حتی در کشوری پیشرفته و ثروتمند و متمدن مثل امریکا، پس از طوفان کاترینا گزارشهائی از غارت مغازه ها منتشر می شد. اما در ژاپن حتی نظم و صف برای دریافت کمک هم بهم نخورده است. باید سر تعظیم در مقابل چنین شکوهی از صبر و نظم و تحمل و فرهنگ فرود آورد.